31.12 potocznie zwanym Sylwestrem to ostatni dzień roku, który nocnymi zabawami, balami, tanecznym krokiem i wznoszonymi toastami wprowadza nas w Nowy Rok. Nazwa Sylwester ma swoją legendę. Jak głosiła przepowiednia Sybilli w roku 1000-cznym miał nastąpić koniec świata za sprawką latającego potwora o imieniu Lewiatan. Według tego podania ziejący ogniem smok, śpiący w lochach Watykanu, uwięziony tam i zakneblowany papieską pieczęcią przez papieża Sylwestra I-go miał się obudzić w ostatnią noc w 999/1000 roku, zerwać pieczęcie, przerwać okowy i ziejąc siarką i ogniem miał spalić ziemię i niebo. Kiedy więc nastał ten przełomowy dzień w roku rok a kolejny papież przybrał imię Sylwester II zarówno w Rzymie jak i całej katolickiej Europie zapanowało przerażenie, ludzie kryli się w domach, odprawiali różne rytuały i pokutę w oczekiwaniu na koniec świata oraz niechybną śmierć w płomieniach i śmierdzącej siarce. Kiedy więc nastała północ, a rzeczony smok się nie pojawił na moście Św. Anioła, a sam Watykan oraz Rzym pozostały nietknięte, ludzie swoją rozpacz i strach zamienili na szaleńczą wręcz radość.

Rzesze Rzymian wyległy więc na ulice i place miasta, tańcząc, pijąc trunki, tańczyli w świetle płonących pochodni. Natomiast sam papież Sylwester II pobłogosławił zarówno całemu miastu jak i światu na nowy rok, nowy wiek oraz na nowe tysiąclecie. Właśnie ku pamięci tamtej nocy i przepowiedni w ostatni dzień roku organizowane są zabawy, maskarady i bale, a ku pamięci papieża przyjął właśnie nazwę od jego imienia. W Polsce wszystkie te sylwestrowe swawole są generalnie młodą tradycją. Jeszcze w XIX w. były rzadkością, a jeśli już to obchodzono je głównie w dużych miastach i oczywiście tylko ludzi zamożnych. Zdecydowanie starsze od nich są zwyczaje ludowe. W Polsce w przeszłości ów magiczny wieczór sylwestrowy przypominał nieco Wigilię z tą różnicą, iż nie był przestrzegany ścisły post a wręcz przeciwnie pozwalano sobie na wykwintne smakołyki i przednie trunki (w zależności od zamożności) i oczywiście nie dzielono się opłatkiem. W prawie każdym domu pieczono całe mnóstwo specjalnych chlebków i bułeczek. Wszyscy domownicy spożywali je na zdrowie i pomyślność, a nawet zanoszono je bydłu do obory, aby dobrze się chowało. Przygotowywano również „gościniec” przeznaczony dla sąsiadów i kolędników, których spodziewano się następnego dnia, czyli w Nowym Roku. Najciekawsze powstawały na Kurpiach, Podlasiu oraz w niektórych rejonach Warmii i Mazur. Zarówno w przed dzień Nowego Roku jak i święto Trzech Króli pieczono figurki z ciasta. Przedstawiały one zwierzęta domowe, a także leśne żyjące dziko. Robiono też specjalne kręgi z ciasta, w których umieszczano postacie zwierzątek, a w samym środku umieszczana była figurka przedstawiająca gospodarza, kobietę z dzieckiem na ręku, pasterza albo myśliwego. Następnie figurki były dzielone między domownikami, ale przede wszystkim między dziećmi.

Wszystkie te obrzędy odbywały się przy świętych obrazach, ikonach i ołtarzykach, aby zapewniały wszystkim szczęście i dobrobyt w Nowym Roku. Z kolei na Pomorzu późnym wieczorem lub w Nowym Roku obwiązywano słomą drzewka owocowe i wtykano w nie krzyżyki z ciasta co miało zapewnić urodzaj. Wieczorem natomiast panny wróżyły sobie o miłości i małżeństwie (tak jak w Andrzejki) lejąc wosk do wody. Obecnie w wielu miastach większych i mniejszych o północy można usłyszeć salut armatni, dzwony kościelne, zapalają się sztuczne ognie i race, pękają kolorowe petardy. Mieszkańcy wychodzą na place, ulice, skwery, aby wspólnie świętować na świeżym powietrzu i gołym niebie nadejście Nowego Roku. Wszędzie czy to na zorganizowanych balach, czy małych domowych imprezach albo po prostu ulicach, strzelają korki od szampana, wszyscy wznoszą toast noworoczny i składają sobie życzenia. Ten niepowtarzalny dzień należy przeżyć w dobrym nastroju i zgodzie, przy suto zastawionym stole, aby ten nadchodzący cały rok był dostatni, pomyślny, urodzajny i wesoły. Istnieje też taki przesąd, iż w Nowym Roku do domu jako pierwszy powinien wejść mężczyzna, który zapewni domostwu dostatek i harmonię. Natomiast jeśli będzie to kobieta wróży to kłótnie, kłopoty i niesnaski przez cały rok. Są też pewne przysłowia i podania odnośnie do pogody i urodzaju. Jeśli np. 1.01. będzie mroźny i słoneczny to oznacza, iż cały nadchodzący rok będzie obfity i radosny.

Wróżby te pokazują przysłowia takie jak:

• Jak Nowy Rok jasny i chłodny to cały roczek pogodny i płodny
• Gdy w Nowy Rok w nocy jasno- będzie w gumnach ciasno
• Gdy Nowy Rok mglisty, zjedzą kapustę glisty.

Kiedyś i obecnie również obserwuje się niebo w pierwszych 12-stu dniach roku, aby odgadnąć pogodę w kolejnych miesiącach. W całym okresie świątecznym jak i noworocznym przychodzili do domów kolędnicy. Wśród nich były dzieci z ubogich rodzin z plecakami na żywność trzymając w rękach grube knagi do obrony przed podwórkowymi psami.

Gdy wchodziły do gospodarskich obejść uderzały kijami w strzechę, w domu natomiast zrzucały nich słomę z powały i wołały:

• Drobami, dropami, drabami, żeby się darzyło, mnożyło, rodziło, kopiło, pszenica, jarzyca i żytko było…!

Mało tego potrafiły również poprzewracać furtki i płoty, powkładać w kominy stare szmaty, wygonić bydło z obory, pochować narzędzia, rozlać pomyję i inne jeszcze psikusy.

Gospodarze jednak cierpliwie to wszystko znosili bowiem wiadome było, że:

• Gdzie drab w domu szczęście w domu będzie, krowa się ocieli, dziewka za mąż wyjdzie.

Nowy Rok to też czas, kiedy wszyscy składamy sobie życzenia i podejmujemy własne deklaracje i postanowienia. Jedni chcą zmienić pracę, inni rzucić palenie a jeszcze inni zmienić stan cywilny. Więc jak obyczaj stary karze wszystkim Wam życzymy, aby wszystko się ziściło a szczęście Was nie opuszczało. Do Siego Roku.